Droge ogen, een veelvoorkomend probleem, heeft invloed op het dagelijks leven van mensen wereldwijd. In dit blog introduceren we het onderwerp door te beginnen met de definitie van droge ogen. Deze aandoening treedt op wanneer de ogen onvoldoende traanvocht produceren of wanneer de kwaliteit van de tranen niet volstaat om het oogoppervlak gehydrateerd en beschermd te houden. Droge ogen kunnen leiden tot ongemak, roodheid en in sommige gevallen zelfs tot zichtproblemen.
De prevalentie van droge ogen is hoog, waarbij bepaalde bevolkingsgroepen vaker last hebben van dit probleem. Onder deze groepen bevinden zich ouderen (leeftijd >40 jaar), contactlensdragers en mensen met bepaalde aandoeningen zoals Syndroom van Sjögren, diabetes of reumatoïde artritis. Vrouwen hebben een hoger risico op droge ogen dan mannen. Het risico op droge ogen hangt ook af van medicatie, omgeving, beeldschermwerk en mogelijk een disbalans in het dieet.
Het doel van dit blog is om inzicht te geven in de oorzaken, symptomen en mogelijke behandelingen van droge ogen. Door meer te weten te komen over deze aandoening, kunt u beter begrijpen hoe u uw ooggezondheid kunt behouden en, indien nodig, effectieve behandelingen kunt verkennen om de symptomen van droge ogen te verlichten.

Oorzaken van droge ogen

Droge ogen kunnen door verschillende factoren ontstaan, waaronder verminderde traanproductie, verhoogde traanverdamping, onevenwichtige samenstelling van de traanfilm en omgevingsfactoren en levensstijl. Hieronder wordt elke oorzaak in detail besproken.

Verminderde traanproductie

Een van de belangrijkste oorzaken van droge ogen is een verminderde traanproductie. Dit kan het gevolg zijn van:

• Veroudering: de traanklieren werken minder efficiënt naarmate we ouder worden.
• Medische aandoeningen: aandoeningen zoals Sjögren-syndroom, reumatoïde artritis en diabetes kunnen de traanproductie beïnvloeden.
• Medicijnen: sommige medicijnen, zoals antihistaminica, antidepressiva, plastabletten en bètablokkers, kunnen de traanproductie verminderen.

Verhoogde traanverdamping

Een andere oorzaak van droge ogen is verhoogde traanverdamping. Dit kan het gevolg zijn van:

• Onvoldoende knipperen: bij langdurig gebruik van digitale apparaten of lezen knipperen we minder vaak, waardoor de tranen sneller verdampen.
• Ooglidproblemen: aandoeningen zoals blefaritis of het naar buiten of naar binnen draaien van de oogleden (ectropion of entropion) kunnen de traanverdamping beïnvloeden.
• Droge omgeving: blootstelling aan airconditioning, verwarming of droge wind kan de traanverdamping versnellen.

Onevenwichtige samenstelling van de traanfilm

De traanfilm bestaat uit drie lagen: de mucine-laag, de waterige laag en de lipide-laag (‘olie-laag’). Een onevenwichtige samenstelling van de traanfilm kan leiden tot droge ogen. Problemen die de samenstelling van de traanfilm kunnen beïnvloeden, zijn onder andere:

• Meibomklierdysfunctie: verstopte of slecht functionerende klieren in de oogleden kunnen de olieachtige laag van de traanfilm aantasten.
• Ontstekingen: ontstekingen aan het oogoppervlak kunnen de slijmachtige laag van de traanfilm verstoren.
• Hormonale veranderingen: bij vrouwen kunnen hormonale veranderingen tijdens zwangerschap, menopauze of het gebruik van anticonceptiepillen de samenstelling van de traanfilm beïnvloeden.

Omgevingsfactoren en levensstijl

Ten slotte kunnen ook omgevingsfactoren en levensstijl bijdragen aan droge ogen. Enkele voorbeelden zijn:

• Roken: roken kan de traanfilm irriteren en de traanproductie verminderen.
• Langdurig gebruik van contactlenzen: het dragen van contactlenzen gedurende lange periodes kan de traanfilm verstoren en droge ogen veroorzaken.
• Overmatig gebruik van digitale apparaten: langdurig kijken naar computerschermen, smartphones of tablets kan leiden tot verminderd knipperen en droge ogen.
• Blootstelling aan luchtvervuiling: luchtvervuiling, zoals fijnstof en uitlaatgassen, kan de ogen irriteren en droge ogen verergeren.

Door de verschillende oorzaken van droge ogen te begrijpen, kunnen we effectievere strategieën ontwikkelen om het probleem aan te pakken en het ongemak voor de getroffen personen te verminderen. Het is belangrijk om te beseffen dat droge ogen vaak het gevolg zijn van een combinatie van factoren en dat de behandeling daarom gericht moet zijn op het aanpakken van de onderliggende oorzaken.

Symptomen van droge ogen

Droge ogen kunnen verschillende symptomen veroorzaken die variëren in intensiteit en ongemak. Hieronder staan de meest voorkomende symptomen van droge ogen:

Brandend gevoel, jeuk, roodheid

Een veelvoorkomend symptoom van droge ogen is een brandend gevoel, vaak gepaard met jeuk en roodheid. Dit kan het gevolg zijn van irritatie en ontsteking aan het oogoppervlak door onvoldoende traanfilm.

Stekend gevoel, zandkorrel gevoel of drukkend gevoel

Een ander symptoom van droge ogen is een stekend gevoel alsof er iets in het oog zit. Dit kan gepaard gaan met een zanderig of korrelig gevoel dat kan worden ervaren als irritatie of ongemak. Bovendien kunnen sommige mensen met droge ogen een drukkend gevoel ervaren, wat kan leiden tot extra ongemak en het gevoel dat er druk op de ogen wordt uitgeoefend. Deze symptomen kunnen variëren in ernst en frequentie.

Wazig zicht of vermoeide ogen

Mensen met droge ogen kunnen ook last hebben van wazig zicht of vermoeide ogen. Dit komt doordat een onvoldoende traanfilm het oogoppervlak niet goed kan bevochtigen, wat kan leiden tot een verstoorde lichtinval en verminderde gezichtsscherpte.

Overmatig tranen (reflex tranen)

Paradoxaal genoeg kunnen droge ogen soms leiden tot overmatig tranen. Dit fenomeen, bekend als reflex tranen, ontstaat wanneer het oogoppervlak geïrriteerd raakt door droogte en het lichaam reageert met het produceren van meer tranen om het oog te beschermen. Deze reflextranen zijn echter meestal van een andere samenstelling en bieden niet dezelfde bescherming als een normale traanfilm.

Gevoeligheid voor licht en ongemak bij het dragen van contactlenzen

Ten slotte kunnen droge ogen leiden tot gevoeligheid voor licht (fotofobie) en ongemak bij het dragen van contactlenzen. Doordat het oogoppervlak droog en geïrriteerd is, kunnen licht en contactlenzen pijnlijk of oncomfortabel aanvoelen.
Het is belangrijk om te weten dat de symptomen van droge ogen van persoon tot persoon kunnen variëren en dat sommige mensen meerdere symptomen tegelijk kunnen ervaren.

Diagnose van droge ogen

Om droge ogen effectief te behandelen, is het belangrijk om eerst een nauwkeurige diagnose te stellen. Dit proces omvat meestal de volgende stappen:

Oogheelkundig onderzoek en medische voorgeschiedenis

De diagnose begint met een oogheelkundig onderzoek en het bespreken van de medische voorgeschiedenis van de patiënt. De oogarts of optometrist zal vragen stellen over de symptomen, de duur en de ernst van de klachten, evenals eventuele eerdere oogproblemen of aandoeningen. Ook wordt er gekeken naar factoren zoals medicijngebruik, levensstijl en blootstelling aan bepaalde omgevingsfactoren die droge ogen kunnen veroorzaken.

Schirmer-test en traanfilm break-up time (BUT) test

Na het initiële onderzoek zal de oogarts mogelijk enkele tests uitvoeren om de traanproductie en -kwaliteit te beoordelen. Twee veelgebruikte tests zijn de Schirmer-test en de traanfilm break-up time (BUT) test.

• Schirmer-test: Deze test meet de traanproductie door middel van een strookje filterpapier dat aan de onderste ooglidrand wordt bevestigd. Na een bepaalde tijd wordt het papier verwijderd en wordt de lengte van het bevochtigde deel gemeten. Een lagere traanproductie kan wijzen op droge ogen.
• BUT-test: De BUT-test meet de tijd die nodig is voor de traanfilm om te breken na het knipperen. Een kleurstof, meestal fluoresceïne, wordt op het oogoppervlak aangebracht. De patiënt wordt gevraagd te knipperen, en de oogzorgprofessional observeert de traanfilm met een speciale lamp. Een snellere break-up time kan duiden op een onevenwichtige traanfilm.

Oculaire oppervlaktekleuring

Tot slot kan de oogarts of optometrist een oculaire oppervlaktekleuring uitvoeren om eventuele schade aan het oogoppervlak te beoordelen. Deze test houdt in dat een kleurstof, zoals fluoresceïne of lissaminegroen, op het oogoppervlak wordt aangebracht. De kleurstof hecht zich aan beschadigde cellen, waardoor de oogarts of optometrist eventuele problemen kan identificeren.
Een combinatie van deze onderzoeken en tests helpt om een nauwkeurige diagnose van droge ogen te stellen en een passend behandelplan op te stellen om de symptomen te verlichten en de ooggezondheid te verbeteren.

Behandelingen en management van droge ogen

De behandeling van droge ogen is gericht op het verlichten van symptomen en het verbeteren van de traanfilm en ooggezondheid. Hieronder staan enkele veelvoorkomende behandelingen en managementstrategieën voor droge ogen:

Levensstijlaanpassingen en omgevingsveranderingen

Eenvoudige levensstijlaanpassingen en omgevingsveranderingen kunnen vaak helpen bij het verlichten van symptomen van droge ogen. Enkele voorbeelden zijn:

• Regelmatig pauzeren tijdens het gebruik van digitale apparaten.
• Gebruik van een luchtbevochtiger om de luchtvochtigheid binnenshuis te verhogen.
• Vermijden van roken en blootstelling aan sigarettenrook.
• Bescherming van de ogen tegen wind, droge lucht en luchtvervuiling met een zonnebril.

Kunsttranen

Kunsttranen zijn vrij verkrijgbare oogdruppels die de traanfilm aanvullen en helpen bij het bevochtigen van het oogoppervlak. Kunsttranen zijn verkrijgbaar in verschillende viscositeiten en kunnen worden aangepast aan de individuele behoeften van de patiënt. Het regelmatig gebruik van kunsttranen kan helpen bij het verlichten van symptomen van droge ogen.
Als u contactlenzen draagt, is het belangrijk om aandacht te besteden aan de samenstelling van de kunsttranen. Conserveermiddelen in kunsttranen kunnen reageren met contactlenzen, vooral zachte lenzen, en oogirritatie veroorzaken. Overweeg conserveermiddelvrije kunsttranen of kunsttranen met geschikte conserveermiddelen bij het gebruik van contactlenzen. In sommige gevallen kan het oog te droog zijn om contactlenzen te blijven dragen.

Ontstekingsremmende medicatie

In ernstigere gevallen kan een oogarts ontstekingsremmende medicatie voorschrijven om de ontsteking aan het oogoppervlak te verminderen. Dit kan de vorm hebben van oogdruppels, zalven of orale medicatie.

Punctum-pluggen en andere chirurgische opties

Bij ernstige klachten van droge ogen kunnen punctum-pluggen of andere chirurgische opties worden overwogen. Punctum-pluggen zijn kleine, siliconen of gelachtige plugjes die in de traanbuisjes worden geplaatst om de afvoer van tranen te verminderen en de traanfilm te behouden. Andere chirurgische opties kunnen zijn het herstellen van ooglidproblemen die bijdragen aan droge ogen of het aanpakken van onderliggende aandoeningen zoals blefaritis.

Conclusie

In dit blog hebben we de belangrijkste punten met betrekking tot droge ogen besproken, waaronder de oorzaken, symptomen en behandelingen van deze veelvoorkomende aandoening. Droge ogen kunnen het gevolg zijn van een verscheidenheid aan factoren, zoals verminderde traanproductie, verhoogde traanverdamping, onevenwichtige samenstelling van de traanfilm en omgevingsfactoren. De symptomen kunnen variëren van brandend gevoel en jeuk tot wazig zicht en overmatig tranen.
Als u vermoedt dat u last heeft van droge ogen, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken. Met de juiste behandeling en aandacht kunnen droge ogen doeltreffend worden aangepakt en kan de kwaliteit van leven van patiënten worden verbeterd.