Astigmatisme: oorzaken, symptomen en correctiemogelijkheden - een compleet overzicht

8 Minuten leestijd

Astigmatisme (cilindrische afwijking) is een veelvoorkomende oogafwijking die miljoenen mensen wereldwijd treft. In dit uitgebreide blog zullen wij, als deskundigen op het gebied van oogzorg, u voorzien van gedetailleerde informatie over de oorzaken, symptomen en correctiemogelijkheden van astigmatisme. Ons doel is om u een beter inzicht te geven in deze oogaandoening, zodat u beter geïnformeerd bent over de beschikbare behandelingsopties en preventieve maatregelen.

Astigmatisme kan leiden tot onscherp zicht, vermoeidheid en hoofdpijn, waardoor het van cruciaal belang is om de aandoening tijdig te diagnosticeren en te behandelen. Dit blog is bedoeld om u te helpen de symptomen van astigmatisme te herkennen en te begrijpen welke stappen u kunt nemen om uw zicht te verbeteren en uw algehele ooggezondheid te bevorderen. We zullen ons richten op de belangrijkste aspecten van astigmatisme, zoals de oorzaken, symptomen, diagnostische methoden en verschillende correctiemogelijkheden.

We zullen ook ingaan op specifieke situaties, zoals astigmatisme bij kinderen en de impact van erfelijke factoren. Daarnaast zullen wij u informeren over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van chirurgische behandelingen en de voor- en nadelen van verschillende correctiemethoden, zoals brillen en contactlenzen.

Zonder verder oponthoud nodigen wij u uit om verder te lezen en uzelf te informeren over astigmatisme, de impact ervan op het dagelijks leven en hoe u uw zicht kunt verbeteren door middel van effectieve behandelingen en preventieve maatregelen.

Wat is astigmatisme?

Astigmatisme is een veelvoorkomende oogafwijking die ontstaat door een onregelmatige kromming van het hoornvlies of de lens in het oog. Deze onregelmatige vorm zorgt ervoor dat het licht dat het oog binnenkomt, niet op één enkel punt op het netvlies wordt gefocust, maar op meerdere punten. Het gevolg hiervan is wazig of vervormd zicht op zowel korte als lange afstanden. Astigmatisme kan op zichzelf voorkomen, maar het komt vaak voor in combinatie met andere oogafwijkingen zoals bijziendheid en verziendheid.

Bijziendheid en verziendheid

Bijziendheid (myopie) en verziendheid (hypermetropie) zijn andere veelvoorkomende oogafwijkingen die vaak samen met astigmatisme optreden. Bijziendheid zorgt ervoor dat objecten in de verte wazig worden waargenomen, terwijl verziendheid juist het tegenovergestelde effect heeft, waarbij objecten dichtbij onscherp worden gezien. In het geval van astigmatisme kunnen zowel dichtbij als veraf gelegen objecten wazig of vervormd worden waargenomen, afhankelijk van de ernst van de aandoening.

Verschillende soorten astigmatisme

Er zijn drie hoofdtypen van astigmatisme, afhankelijk van de manier waarop het licht op het netvlies wordt gefocust:

1. Corneaal astigmatisme: Dit is het meest voorkomende type astigmatisme en wordt veroorzaakt door een onregelmatig gevormd hoornvlies. In plaats van een perfect ronde vorm, heeft het hoornvlies een meer ovale vorm, vergelijkbaar met een rugbybal.
2. Lenticulair astigmatisme: Dit type astigmatisme ontstaat door een onregelmatige vorm van de ooglens. Net als bij corneaal astigmatisme zorgt deze onregelmatige vorm ervoor dat het licht niet correct op het netvlies wordt gefocust.
3. Cornea-lenticulair astigmatisme: Dit is een combinatie van corneaal en lenticulair astigmatisme, waarbij zowel het hoornvlies als de lens een onregelmatige vorm hebben.

Oorzaken van astigmatisme

De primaire oorzaak van astigmatisme is een onregelmatige vorm van het hoornvlies. Een normaal hoornvlies heeft een ronde, tennisbalvormige kromming die gelijkmatig licht op het netvlies focust. Bij astigmatisme is de kromming van het hoornvlies onregelmatig en lijkt het meer op een rugbybal. Deze vorm leidt tot meerdere focuspunten op het netvlies, wat resulteert in wazig of vervormd zicht.

Astigmatisme kan genetisch zijn, wat betekent dat de aandoening van ouders op kinderen kan worden doorgegeven. Onderzoek heeft aangetoond dat astigmatisme vaak voorkomt bij mensen met een familiegeschiedenis van de aandoening. Hoewel genetische factoren een rol spelen bij de ontwikkeling van astigmatisme, is het belangrijk op te merken dat de aandoening ook kan ontstaan door externe factoren, zoals oogletsel of oogziektes.

Daarnaast kunnen sommige pasgeborenen een lichte vorm van astigmatisme vertonen die in de loop van de tijd kan verbeteren naarmate hun ogen zich verder ontwikkelen. In andere gevallen kan het astigmatisme stabiel blijven of zelfs verergeren naarmate het kind ouder wordt. Regelmatige oogcontroles zijn essentieel om de ontwikkeling van astigmatisme bij kinderen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.

Symptomen van astigmatisme

Hoe herken je astigmatisme?

Astigmatisme kan verschillende symptomen veroorzaken, afhankelijk van de ernst van de aandoening en het individu. Enkele van de meest voorkomende symptomen van astigmatisme zijn:

1. Wazig of vervormd zicht: Dit is het meest kenmerkende symptoom van astigmatisme. Zowel dichtbij als veraf gelegen objecten kunnen onscherp of vervormd worden waargenomen.
2. Vermoeide ogen: Mensen met astigmatisme kunnen merken dat hun ogen sneller moe worden, vooral na langdurig lezen, computerwerk of andere activiteiten waarbij intensief wordt gekeken.
3. Hoofdpijn: Hoofdpijn kan ontstaan door de voortdurende inspanning die het oog levert om een scherp beeld te verkrijgen, wat leidt tot overbelasting van de oogspieren.
4. Moeite met nachtzicht: Astigmatisme kan het moeilijk maken om 's nachts of bij weinig licht scherp te zien, wat met name problemen kan veroorzaken tijdens het autorijden.
5. Dubbelzien of schaduwen: In sommige gevallen kan astigmatisme leiden tot dubbelzien of het zien van schaduwen rond objecten.
6. Moeite met het dragen van contactlenzen: Mensen met astigmatisme kunnen merken dat standaard contactlenzen ongemakkelijk zijn of niet goed passen. Speciale torische lenzen zijn vaak nodig voor mensen met astigmatisme.

Astigmatisme bij kinderen

Astigmatisme kan ook bij kinderen voorkomen en kan hun vermogen om te leren en zich te ontwikkelen negatief beïnvloeden. Kinderen met astigmatisme kunnen moeite hebben met lezen, schrijven en andere visuele taken. Het is belangrijk om alert te zijn op tekenen van astigmatisme bij kinderen, zoals:

1. Veel knipperen of wrijven in de ogen
2. Dicht bij het papier zitten tijdens het lezen of schrijven
3. Hoofdpijn of vermoeide ogen na visueel intensieve activiteiten
4. Klagen over wazig zicht of problemen met het zien van het schoolbord

Vroege detectie en behandeling van astigmatisme bij kinderen kan hun academische prestaties en algehele welzijn aanzienlijk verbeteren.

Hoe kom je erachter of je astigmatisme hebt?

Om astigmatisme vast te stellen, is het belangrijk om een uitgebreid oogonderzoek te laten uitvoeren door een optometrist of opticien. Dit onderzoek omvat meestal de volgende stappen:

1. Visustest: De gezichtsscherpte wordt getest met behulp van een letterkaart, waarbij je gevraagd wordt om letters op verschillende afstanden te lezen. Dit helpt de oogspecialist om te bepalen of je een verminderde gezichtsscherpte hebt, wat een symptoom van astigmatisme kan zijn.
2. Refractie: Een refractietest is een onderzoek waarbij een instrument, de phoropter, wordt gebruikt om verschillende lenzen voor je ogen te plaatsen. Hiermee wordt bepaald welke lenssterkte nodig is om je zicht te corrigeren. Dit geeft de oogspecialist een indicatie van de mate van astigmatisme en of er sprake is van bijziendheid of verziendheid.
3. Keratometrie: Dit is een meting van de kromming van het hoornvlies. Een keratometer wordt gebruikt om de vorm en kromming van het hoornvlies te meten, wat helpt bij het diagnosticeren van astigmatisme en het voorschrijven van de juiste contactlenzen of bril.
4. Cornea topografie: Dit is een gedetailleerde meting van het hoornvliesoppervlak, waarbij een computergebaseerd systeem wordt gebruikt om een nauwkeurig beeld van de kromming van het hoornvlies te verkrijgen. Dit kan helpen bij het bepalen van de ernst en het type astigmatisme.

Oogziektes en netvliesaandoeningen

Astigmatisme kan soms een symptoom zijn van andere oogziektes of netvliesaandoeningen. Daarom is het belangrijk om regelmatige oogonderzoeken te laten uitvoeren, zodat eventuele onderliggende problemen tijdig kunnen worden opgespoord en behandeld. Enkele oogziektes en netvliesaandoeningen die kunnen leiden tot astigmatisme zijn:

1. Keratoconus: Dit is een progressieve oogaandoening waarbij het hoornvlies dunner wordt en geleidelijk een kegelvormige kromming krijgt, wat leidt tot ernstig astigmatisme. Keratoconus kan in sommige gevallen worden behandeld met speciale contactlenzen, maar in ernstige gevallen kan een hoornvliestransplantatie noodzakelijk zijn.
2. Hoornvlieslittekens: Littekens op het hoornvlies, veroorzaakt door infecties, verwondingen of operaties, kunnen de kromming van het hoornvlies verstoren en astigmatisme veroorzaken.
3. Netvliesloslating: Hoewel zeldzaam, kan astigmatisme in sommige gevallen het gevolg zijn van chirurgie na een netvliesloslating. Een netvliesloslating is een ernstige aandoening waarbij het netvlies zich losmaakt van de achterkant van het oog. Netvliesloslating vereist onmiddellijke medische aandacht en kan leiden tot blijvend verlies van het gezichtsvermogen indien onbehandeld.
4. Oogchirurgie: Sommige oogoperaties, kunnen leiden tot veranderingen in de vorm van het hoornvlies, wat astigmatisme kan veroorzaken. In veel gevallen kan dit worden gecorrigeerd met een bril of contactlenzen.

Correctiemogelijkheden voor astigmatisme

Of je nu kiest voor een bril of contactlenzen, het is belangrijk om te weten dat het dragen van lenzen je astigmatisme niet geneest, maar het corrigeert alleen de symptomen. Het is essentieel om regelmatig je ogen te laten controleren en je recept indien nodig aan te passen, aangezien astigmatisme in de loop van de tijd kan veranderen.

Bril met cilindrische glazen

Een van de meest gebruikelijke manieren om astigmatisme te corrigeren, is het dragen van een bril met cilindrische glazen. Deze speciale glazen compenseren de onregelmatige kromming van het hoornvlies door middel van cilindrische lenzen, die het licht op een andere manier breken dan sferische lenzen. Hierdoor wordt het licht op de juiste manier op het netvlies gefocust en wordt het zicht scherp. Een optometrist of opticien kan de juiste sterkte en asrichting van de cilindrische glazen bepalen op basis van de refractietest.

Contactlenzen (torische lenzen)

Voor mensen die liever geen bril dragen, kunnen contactlenzen een alternatief bieden voor het corrigeren van astigmatisme. Speciale torische contactlenzen zijn ontworpen om de onregelmatige kromming van het hoornvlies te compenseren. Torische lenzen hebben een verschillende sterkte in verschillende delen van de lens en een specifieke asrichting om het licht op de juiste manier op het netvlies te richten. Het kan enige tijd duren om aan torische contactlenzen te wennen, maar veel mensen vinden ze uiteindelijk comfortabel en effectief voor het corrigeren van hun astigmatisme.

Chirurgische behandelingen

In sommige gevallen kan een chirurgische behandeling een meer permanente oplossing bieden voor het corrigeren van astigmatisme. Enkele van de meest voorkomende chirurgische behandelingen zijn:

1. LASIK (LAser in Situ Keratomileusis): Dit is een veelvoorkomende laserbehandeling waarbij een dunne flap in het hoornvlies wordt gemaakt, waarna de onderliggende laag met een laser wordt verkleind om de kromming van het hoornvlies te corrigeren.
2. PRK (Photorefractive Keratectomy): PRK is een andere laserbehandeling waarbij het oppervlak van het hoornvlies direct wordt verkleind met een laser, zonder een flap te maken. PRK kan een betere optie zijn voor mensen met dunne hoornvliezen.
3. ICL (Implanteerbare Collameer Lens): Bij deze procedure wordt een kunstlens geïmplanteerd in het oog, voor de natuurlijke lens maar achter het regenboogvlies. De kunstlens helpt bij het corrigeren van astigmatisme en andere refractieafwijkingen.

Chirurgische behandelingen zijn niet voor iedereen geschikt en er kunnen risico's en complicaties zijn. Het is belangrijk om met een oogarts te overleggen over de verschillende opties en de potentiële voor- en nadelen van elke behandeling om de beste keuze voor jouw specifieke situatie te maken.

In conclusie, astigmatisme kan een belemmering vormen voor een helder zicht, maar er zijn gelukkig verschillende correctiemogelijkheden beschikbaar. Afhankelijk van je voorkeur en situatie kan een bril met cilindrische glazen, torische contactlenzen of zelfs chirurgische behandelingen je helpen om beter te zien. Het is belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren en met een oogspecialist te overleggen over de beste oplossing voor jouw astigmatisme.

Conclusie

Astigmatisme is een veelvoorkomende oogafwijking die het zicht kan beïnvloeden. Regelmatige oogcontroles zijn essentieel om astigmatisme tijdig op te sporen en eventuele veranderingen in de oogafwijking bij te houden. Bovendien kunnen oogonderzoeken ook helpen bij het opsporen van andere oogziekten en netvliesaandoeningen die mogelijk verband houden met astigmatisme. Door tijdig problemen aan te pakken, kun je je ooggezondheid en zicht op lange termijn beschermen.

Er zijn verschillende correctiemogelijkheden voor astigmatisme, variërend van brillen en contactlenzen tot chirurgische behandelingen. De beste methode is afhankelijk van je persoonlijke situatie, voorkeuren en de ernst van je astigmatisme. Het is belangrijk om samen te werken met een oogspecialist om de meest geschikte correctiemethode voor jou te bepalen en eventuele aanpassingen aan je recept te maken indien nodig.

In het licht van het bovenstaande is het belangrijk om bewust te zijn van astigmatisme en de verschillende correctiemogelijkheden die beschikbaar zijn. Door regelmatige oogcontroles, het kiezen van de juiste correctiemethode, kun je zorgen voor een optimale ooggezondheid en een helder zicht.

← Vorige Pagina